Schrijven? Yes, I can.
Afgelopen zaterdag was het Koninginnedag en voor het eerst ging er bij mij een lang gekoesterde wens in vervulling; oude zooi verkopen op de vrijmarkt in Utrecht. Tegen tienen wist ik met mijn gezin een plek te veroveren op de Van Asch van Wijckkade, toch wel de PC Hooftstraat van de vrijmarkt in Utrecht. Met succes wisten wij ons binnen enkele uren te ontdoen van alle afdankertjes door alles tegen dumpprijzen weg te geven. Hoewel ik best wat meer moeite had kunnen doen voor een mooie kraam, was vooral de prijs doorslaggevend en had onze kraam een hoog ‘graaigehalte’, een belangrijk unique selling point voor een vrijmarkt heb ik geleerd!
Er hing een goede ‘vibe’ in de straat en dankzij onze strategische plek kregen wij al snel gezelschap van een ambitieus zangkoortje. De zangers zagen er leuk uit en het bevorderde vooral de aanloop naar ons kraampje, maar of gezelschap nu echt kon zingen werd hier en daar nogal betwijfeld. Ze waren vooral erg gezellig en grappig, maar qua zang middelmatig. No hard feelings, op Koninginnedag mag en kan alles, maar de andere 364 dagen van het jaar zou dit zangkoortje waarschijnlijk zijn weggefloten door voorbijgangers. Ik denk dat ze dat zelf ook wel realiseerden en verder is dit niet vervelend bedoeld.
Geen kaf, maar koren
Wat voor zangtalenten in spé geldt, gaat ook op voor veel aankomend schrijftalent. Iedereen kan schrijver worden en met 1 druk op de knop heb je je eigen boek uitgegeven. Maar wat moet je doen om geen kaf te zijn, maar koren? Voor aankomend schrijftalent bestaat er (nog) geen X-factor of vergelijkbare talentenshow, dus als je overtuigd bent van je talent is het belangrijk om je zo goed mogelijk te presenteren, je te laten zien aan de wereld en waar nodig is het verstandig om advies in te winnen bij professionals die de klappen van de zweep kennen. Veel schrijvers willen hun manuscript niet laten lezen voordat het af is en sturen het vervolgens vol trots naar een uitgever om dan in veel gevallen te worden afgewezen. Dat is jammer en je verhoogt in elk geval je kansen als je jouw manuscript in een zo vroeg mogelijk stadium laat lezen door meelezers en tevens een aantal simpele do’s en don’t in acht neemt als je je boek wilt laten uitgeven via een uitgeverij.
Hulp van experts of eerst eens experimenteren met self-publishing levert al de nodige ervaring op en kan de weg naar het uitgeven van jouw boek bij een uitgeverij makkelijker maken, het bevordert bovendien je eigen mindset als schrijver. Op het event Bootcamp Je eigen boek uitgeven komt een groot aantal schrijf- en uitgeefprofessionals bij elkaar en leer je alles om in korte tijd een goed boek te schrijven en uitgeven, zelf of via een uitgeverij. (tot zover de reclame!)
Oriënteer je je liever op een andere wijze, op de site van uitgeverij Ailantus staan zeer waardevolle tips voor schrijvers die graag hun boek bij een uitgeverij willen uitgeven. In veel gevallen bespaart het je ook nog eens veel energie! Neem deze do’s en don’ts ter harte en doe er je voordeel mee.
Praktische tips van Lidewijde de Paris (uitgever Ailantus)
Wat moet je wel en wat moet je niet doen als je een manuscript instuurt:
NIET
1. Stuur nooit uitsluitend een e-mail. Een uitgeverij krijgt vele manuscripten per dag en kan onmogelijk alles gaan printen, bovendien verspreiden zich vaak virussen via ongevraagde mails.
2. Lever nooit je manuscript af bij een uitgeverij met de mededeling dat er meteen iemand naar moet kijken terwijl je wacht, dat je beroemd bent etc. Eén keer vindt een uitgever dat nog wel leuk, maar helaas gingen al velen je voor…
3. Lever geen in elkaar geplakte of gebonden manuscripten in. Als je door de selectie komt en er moet worden meegelezen, kan het moeilijk worden gekopieerd.
4. Meestal ontvang je eerst een ontvangstbevestiging met de mededeling hoe lang de beoordeling gaat duren, ga niet meteen na de eerste week bellen.
5. Je onderscheiden is goed, maar meteen een promotieplan, omslag, affiche meesturen, werkt averechts.
6. Stel je coöperatief op: zeg niet bij voorbaat dat er niets aan het boek veranderd mag worden. Uitgevers hebben het beste met je voor: ook zij leven van de verkoop.
7. Stuur niet uitsluitend een samenvatting of een outline/plot van een verhaal op: literatuur is meer dan een plot alleen. Doe er een aantal hoofdstukken bij.
8. Stuur niet je manuscript naar twintig uitgeverijen tegelijk. Het wachten duurt lang en het lijkt efficiënt, maar naar wie moet je als ze je alle twintig afwijzen? Als je een te weinig vindt, stuur het dan naar twee of drie uitgeverijen en kijk wat voor kritiek je krijgt. Doe je voordeel met die kritiek voor je het opnieuw naar een ander stuurt. Als een uitgeverij je uitgebreid commentaar stuurt, zijn ze dus serieus met je manuscript bezig geweest, schroom dan niet om weer je verbeterde/herschreven manuscript in te sturen naar dezelfde uitgeverij met verwijzing naar hun brief.
WEL
1. Zet duidelijk je naam en adres op envelop, brief en manuscript.
2. Stuur een brief mee waarin je uitlegt wie je bent, waarom je schrijft, en waarom je dit manuscript naar deze uitgeverij hebt gestuurd.
3. Als je het hele manuscript instuurt en niet een paar hoofdstukken: geef dan een samenvatting van het verhaal of zeg welke passages een goed beeld van het boek kunnen geven. De uitgeverij kan dan sneller beoordelen of er redacteuren moeten meelezen.
4. Stuur je manuscript naar een uitgeverij waarmee je affiniteit hebt: waarvan je de boeken kent en leest. Meestal is dat de uitgeverij waar jij je als schrijver goed zult voelen. Laat je niet afschrikken door grote namen.
5. Sluit altijd retourporto bij (liefst op een aan jou geadresseerde envelop) of laat weten dat je het materiaal na afwijzing niet retour hoeft. Geen uitgeverij heeft ooit een afgewezen manuscript stiekem toch uitgegeven.
6. Stuur enkelzijdig geprinte, losse vellen A4 met de tekst in een regelafstand 1.5 of 2. Dit in verband met redigeeraanwijzingen.
7. Mocht je naar diverse uitgeverijen hebben ingestuurd en heeft één je een contract aangeboden: laat dit de andere uitgeverijen weten.
8. Geloof in jezelf, maar luister naar goede raad.
Tevens vind je op de site van Ailantus een uitgebreide uitleg over de weg van een manuscript binnen een uitgeverij en de redenen waarom zo veel manuscripten bij uitgeverijen worden afgewezen.
